Sylwia Solawa-Wrzosek
SIEM – co to jest i jak działa?
W dynamicznie rozwijającym się środowisku IT, gdzie liczba cyberataków rośnie z każdym rokiem, skuteczne zarządzanie zdarzeniami bezpieczeństwa staje się priorytetem. Dlatego coraz więcej uwagi poświęca się SIEM. Co to jest? SIEM to systemy, które pozwalają na zbieranie logów z różnych systemów, ich analizę w czasie rzeczywistym oraz generowanie alertów w przypadku wykrycia niepokojących zdarzeń.
Systemy SIEM opierają się na dwóch kluczowych aspektach:
- Security Information Management (SIM) – zbieranie, przechowywanie i analiza danych o bezpieczeństwie w dłuższym okresie;
- Security Event Management (SEM) – wykrywanie anomalii, korelacja zdarzeń oraz reagowanie na incydenty w czasie rzeczywistym.
Dzięki temu SIEM pozwala nie tylko wykrywać podejrzane aktywności, ale też natychmiast na nie reagować.
Jak działa system SIEM w praktyce?
W praktyce działanie systemów klasy SIEM jest złożone. Wykorzystują one mnóstwo źródeł do zbierania informacji, następnie dokładnie je analizują, rozpoznając zagrożenia i je eliminując. Jak działają poszczególne „warstwy” systemu SIEM?
- Zbieranie logów – system SIEM gromadzi logi i dane z różnych źródeł, takich jak serwery, zapory sieciowe, systemy operacyjne, urządzenia końcowe, aplikacje biznesowe i chmurowe oraz narzędzia do monitorowania sieci. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie pełnego obrazu aktywności w infrastrukturze IT.
- Korelacja zdarzeń – mechanizmy analityczne systemu SIEM przetwarzają ogromne ilości danych, identyfikując wzorce wskazujące na potencjalne zagrożenia. Zaawansowane algorytmy mogą wykrywać nietypowe działania na podstawie historii, wzorców i reguł, ale też przewidywania.
- Analiza w czasie rzeczywistym – dzięki zastosowaniu mechanizmów sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego systemy SIEM pozwalają na analizę zdarzeń w czasie rzeczywistym. Dzięki temu możliwe są natychmiastowa identyfikacja zagrożeń oraz szybkie reagowanie na incydenty bezpieczeństwa.
- Raportowanie i audyt – SIEM generuje szczegółowe raporty dotyczące aktywności w infrastrukturze IT, dostarczając dowodów na potrzeby audytów i ułatwiając demonstrację przestrzegania wymagań regulacyjnych cy standardów branżowych. Jest to szczególnie istotne dla firm podlegających regulacjom prawnym związanych z cyberbezpieczeństwem.
- Automatyzacja reakcji – nowoczesne systemy SIEM mogą być zintegrowane z rozwiązaniami SOAR (Security Orchestration, Automation, and Response) oraz XDR (Extended Detection and Response), które umożliwiają automatyczne podejmowanie działań w odpowiedzi na wykryte zagrożenia. Dzięki temu incydenty bezpieczeństwa są eliminowane szybciej i skuteczniej.
Dlaczego system SIEM jest niezbędny?
Bez odpowiedniego monitorowania organizacje narażają się na poważne zagrożenia, takie jak ataki ransomware, phishing, wycieki danych czy insider threats. Systemy SIEM pozwalają na:
- proaktywne wykrywanie zagrożeń – systemy te analizują setki tysięcy logów dziennie, wychwytując anomalie, zanim dojdzie do incydentu;
- spełnienie wymagań regulacyjnych – zapewnienie zgodności z normami takimi jak RODO (GDPR), NIS 2 czy DORA;
- ochronę przed zaawansowanymi atakami – korelacja zdarzeń z różnych źródeł pozwala na wykrywanie nawet najbardziej subtelnych prób naruszenia bezpieczeństwa;
- szybszą reakcję na incydenty – automatyzacja reakcji minimalizuje czas między wykryciem zagrożenia a jego neutralizacją.
W efekcie wdrożenie systemu SIEM znacząco podnosi poziom cyberbezpieczeństwa organizacji, zapewniając lepszą ochronę infrastruktury IT przed nieustannie ewoluującymi zagrożeniami. Wbrew pozorom tego typu systemy są potrzebne nawet w organizacjach stosujących model Zero Trust. Nie zwalnia on bowiem z monitorowania środowiska, które zapewnia system SIEM.
Kluczowe funkcje SIEM – wykrywanie cyberzagrożeń w Twojej firmie
Systemy SIEM oferują wiele funkcji, które wspierają organizacje w monitorowaniu, analizie i reagowaniu na zagrożenia. Dzięki zaawansowanej technologii systemy te pozwalają na automatyzację wielu procesów związanych z cyberbezpieczeństwem, co zwiększa efektywność operacyjną i redukuje ryzyko ataków.
1. Centralizacja i analiza logów
Systemy SIEM zbierają, przechowują i analizują dane pochodzące z różnych źródeł w infrastrukturze IT, takich jak:
- serwery,
- systemy operacyjne,
- zapory sieciowe (firewalle),
- systemy IDS/IPS,
- aplikacje biznesowe,
- urządzenia IoT i chmurowe.
Zgromadzone dane są następnie poddawane analizie w celu wykrycia nieprawidłowości i potencjalnych zagrożeń.
2. Korelacja zdarzeń i wykrywanie anomalii
Zaawansowane algorytmy SIEM cyber security analizują dane w czasie rzeczywistym, identyfikując wzorce mogące świadczyć o zagrożeniach. Korelacja zdarzeń pozwala wykrywać nie tylko pojedyncze anomalie, ale także skomplikowane ataki składające się z wielu etapów, które mogłyby pozostać niezauważone w tradycyjnych systemach monitorowania. Powiązania wykrywane są nie tylko między zdarzeniami następującymi w czasie rzeczywistym, ale też tymi z przeszłości. Ponadto systemy SIEM wykorzystują sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe do przewidywania, tym samym zwiększając skuteczność w wykrywaniu potencjalnie niebezpiecznych zdarzeń.
3. Monitorowanie zgodności z regulacjami
Organizacje korzystające z systemów SIEM mogą łatwo spełnić wymagania regulacyjne i audytowe, takie jak:
- RODO (GDPR) – rozporządzenie o ochronie danych osobowych,
- ISO 27001 – standard zarządzania bezpieczeństwem informacji,
- UKSC (NIS 2) – ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa,
- DORA – rozporządzenie w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej w instytucjach finansowych.
Automatyczne raportowanie oraz archiwizacja danych pozwalają na szybkie przeprowadzenie audytów i ocenę poziomu zgodności z przepisami.
4. Analiza w czasie rzeczywistym i natychmiastowa reakcja
Dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego systemy SIEM analizują zdarzenia na bieżąco, umożliwiając:
- identyfikację nietypowych aktywności użytkowników,
- szybkie wykrywanie prób włamań i nieautoryzowanego dostępu,
- generowanie natychmiastowych alertów w przypadku wykrycia incydentu bezpieczeństwa.
Dzięki temu próby ataków mogą być zduszane w zarodku, a zagrożenia natychmiast eliminowane.
5. Automatyzacja reakcji na zagrożenia
Nowoczesne systemy SIEM są często zintegrowane z rozwiązaniami pozwalającymi na automatyczne podejmowanie działań w celu neutralizacji zagrożeń. Dzięki automatyzacji możliwe jest np.:
- blokowanie podejrzanych adresów IP,
- izolowanie zainfekowanych urządzeń,
- resetowanie poświadczeń użytkownika w przypadku wykrycia podejrzanej aktywności.
Dzięki temu można wyeliminować większość zagrożeń i uniknąć konsekwencji związanych z atakami czy wewnętrznymi zagrożeniami.
6. Integracja z innymi systemami bezpieczeństwa
Nowoczesne rozwiązania SIEM, takie jak IBM QRadar SIEM, umożliwiają integrację z innymi narzędziami bezpieczeństwa, w tym z:
- systemami antywirusowymi – wzbogacenie analizy o wyniki skanowania malware,
- firewallami i IPS/IDS – lepsza ochrona przed atakami sieciowymi,
- narzędziami DLP (Data Loss Prevention) – zapobieganie wyciekom danych,
- platformami chmurowymi – monitorowanie zagrożeń w środowiskach wielochmurowych.
Ta możliwość dodatkowo zwiększa użyteczność i skuteczność systemu SIEM cyber security.
7. Wizualizacja danych i raportowanie
Systemy SIEM pozwalają administratorom IT na szybkie przeglądanie zagrożeń i analizowanie incydentów. Raporty i sposoby wizualizacji danych mogą być dostosowane do potrzeb organizacji. Możliwe jest np. analizowanie szczegółowych informacji o naruszeniach bezpieczeństwa, podejrzanych aktywnościach i działaniach podjętych w odpowiedzi na zagrożenia.
Dzięki powyższym funkcjom systemy SIEM stają się niezastąpionym elementem nowoczesnych strategii cyberbezpieczeństwa, umożliwiając skuteczniejsze zarządzanie ryzykiem i ochronę przed cyberatakami.
SIEM a zgodność z regulacjami
W dzisiejszym świecie cyfrowym coraz więcej organizacji musi spełniać liczne wymagania regulacyjne związane z bezpieczeństwem IT. Owe regulacje nakładają na firmy i instytucje obowiązki związane z ochroną danych i monitorowaniem aktywności w systemach IT. Systemy SIEM odgrywają niezwykle ważną rolę w zapewnieniu zgodności z takimi regulacjami jak RODO, ISO 27001, NIS 2 czy DORA.
Dzięki zdolności do agregowania i analizowania danych z różnych źródeł systemy SIEM cyber security umożliwiają:
- monitorowanie dostępu do systemów – rejestrowanie i analizę logowań oraz działań użytkowników, co pomaga w wykrywaniu nieautoryzowanych prób dostępu;
- zapewnienie przejrzystości działań – dzięki szczegółowym raportom i analizom możliwe jest lepsze śledzenie zmian w systemie oraz audytowanie incydentów bezpieczeństwa;
- generowanie raportów wymaganych przy audytach – SIEM umożliwia automatyczne tworzenie raportów zgodności, co upraszcza procesy kontrolne i pomaga uniknąć kar grożących za nieprzestrzeganie regulacji;
- archiwizację logów – przechowywanie danych zgodnie z wymaganiami prawnymi pozwala na długoterminowe śledzenie i analizowanie zdarzeń;
- szybszą reakcję na naruszenia – systemy SIEM mogą wykrywać i powiadamiać o potencjalnych naruszeniach w czasie rzeczywistym, co pozwala na ich natychmiastową analizę i eliminację.
Dzięki tym funkcjom SIEM jest nie tylko narzędziem do poprawy bezpieczeństwa, ale również nieocenionym wsparciem w spełnianiu wymagań regulacyjnych. Tym samym pomaga organizacjom zachować transparentność i pełną kontrolę nad ich infrastrukturą IT.
SIEM jako element strategii bezpieczeństwa
Współczesne organizacje coraz częściej traktują SIEM jako kluczowy element swojej strategii bezpieczeństwa. Systemy tego typu nie tylko umożliwiają skuteczne monitorowanie i analizę incydentów bezpieczeństwa, ale także pozwalają na szybkie wykrywanie zagrożeń oraz automatyzację reakcji na potencjalne ataki. Dzięki temu można znacząco zwiększyć poziom ochrony infrastruktury IT oraz spełnić wymagania regulacyjne.
Integracja SIEM z innymi rozwiązaniami bezpieczeństwa
Choć systemy SIEM oferują zaawansowane funkcje analizy i raportowania, ich pełny potencjał ujawnia się dopiero w połączeniu z innymi narzędziami cyberbezpieczeństwa. Warto rozważyć integrację SIEM z:
- SOAR (Security Orchestration, Automation, and Response) – umożliwia automatyczne podejmowanie działań w odpowiedzi na wykryte incydenty, skracając czas reakcji i minimalizując skutki ataków;
- XDR (Extended Detection and Response) – zapewnia zaawansowaną korelację zdarzeń na wielu poziomach infrastruktury IT, co zwiększa skuteczność wykrywania zagrożeń;
- narzędziami klasy EDR (Endpoint Detection and Response) – pozwalają na dokładniejsze monitorowanie aktywności urządzeń końcowych i szybszą reakcję na potencjalne zagrożenia.
Dzięki zasilaniu tych systemów danymi z SIEM mogą one podejmować skuteczne działania na podstawie kompleksowych źródeł informacji.
Korzyści wynikające z wdrożenia SIEM
Implementacja SIEM system w organizacji przynosi wiele korzyści, w tym:
- lepszą widoczność i kontrolę nad infrastrukturą IT – system SIEM zbiera i analizuje dane z różnych źródeł, zapewniając pełny obraz bezpieczeństwa;
- szybsze wykrywanie incydentów – zaawansowane algorytmy analizy i korelacji pomagają identyfikować zagrożenia na wczesnym etapie oraz skracać czas reakcji na ich wystąpienie;
- automatyzację procesów bezpieczeństwa – zmniejsza obciążenie zespołów IT i poprawia efektywność reagowania na incydenty;
- spełnienie wymagań regulacyjnych – SIEM wspiera zgodność z przepisami takimi jak RODO, ISO 27001, PCI DSS czy HIPAA, pomaga udowodnić przestrzeganie regulacji i znacząco zwiększa poziom cyberbezpieczeństwa;
- zwiększenie wydajności i skuteczności procesów związanych z cyberbezpieczeństwem – dzięki automatyzacji.
W dzisiejszych czasach systemy SIEM stają się w zasadzie nieodzownym elementem bezpiecznej infrastruktury IT. Wdrażając SIEM, organizacje mogą nie tylko podnieść poziom ochrony swoich systemów, ale również usprawnić procesy zarządzania ryzykiem i zwiększyć zgodność z regulacjami.
Jak wdrożyć SIEM w organizacji?
Wdrożenie systemu SIEM w organizacji jest procesem złożonym, który wymaga odpowiedniego planowania, dostosowania do specyfiki przedsiębiorstwa oraz bieżącego monitorowania. Wdrożenie powinno obejmować zarówno aspekty techniczne, jak i organizacyjne, aby zapewnić skuteczne wykrywanie i reagowanie na incydenty bezpieczeństwa.
Etapy wdrożenia
Stworzenie SIEM SOC (Security Operations Center) wymaga kompleksowego podejścia. Aby skutecznie usprawnić infrastrukturę bezpieczeństwa w swojej organizacji, trzeba dokładnie przeanalizować jej potrzeby, wziąć pod uwagę niezbędne integracje oraz poświęcić czas na konfiguracje, testowanie czy optymalizację. Jakie są główne etapy wdrożenia SIEM?
- Analiza potrzeb i ocena ryzyka – należy zidentyfikować kluczowe zagrożenia, dane wymagające ochrony oraz określić regulacje, jakie mają być spełnione. Warto także ocenić gotowość organizacji do wdrożenia SIEM poprzez audyt bezpieczeństwa IT.
- Wybór systemu SIEM – na rynku istnieje wiele systemów klasy SIEM. Wybór powinien uwzględniać skalowalność, możliwości analityczne, integrację z infrastrukturą oraz budżet. Należy wziąć pod uwagę, jakie dane, skąd i w jakiej ilości ma zbierać system.
- Integracja z systemami IT – SIEM musi współpracować z różnymi źródłami, takimi jak firewalle, serwery czy chmura, by skutecznie identyfikować zagrożenia.
- Konfiguracja polityk bezpieczeństwa – definiowanie zasad monitorowania, reguł korelacji zdarzeń i priorytetów incydentów pozwala na skuteczne wykrywanie zagrożeń i odpowiednie reagowanie. Właściwe ustalenie reguł czy priorytetów incydentów wyraźnie wpływa na skuteczność systemu.
- Szkolenie i testowanie – zespół IT powinien przejść szkolenie z obsługi SIEM, a system należy przetestować poprzez symulacje ataków, by ocenić jego skuteczność.
Monitorowanie i optymalizacja – już po jego wdrożeniu niezbędne są regularne przeglądy systemu, analiza alertów oraz dostosowanie konfiguracji. Pozwoli to na utrzymanie efektywności SIEM w długim okresie.
Modele wdrożenia SIEM
Organizacje mogą wdrożyć system SIEM w jednym z dwóch głównych modeli.
- SaaS (Software-as-a-Service) – rozwiązania chmurowe, które oferują elastyczność i szybkie wdrożenie bez konieczności posiadania własnej infrastruktury. Modele SaaS często zawierają automatyczne aktualizacje i są zarządzane przez dostawcę usługi, co redukuje obciążenie administracyjne organizacji. Może to być idealne rozwiązanie dla firm o ograniczonych zasobach IT. (dowiedz się więcej: SaaS, PaaS, IaaS – co to? Przewodnik po modelach chmurowych)
On-premise – instalacja systemu SIEM na własnej infrastrukturze organizacji. Ten model daje większą kontrolę nad danymi i konfiguracją, ale wymaga większych zasobów, zarówno finansowych, jak i ludzkich. Jest to często preferowane rozwiązanie dla dużych przedsiębiorstw oraz organizacji o wysokich wymaganiach dotyczących prywatności danych.
Wyzwania związane z wdrożeniem SIEM
Decydując się na wdrożenie systemu SIEM, warto mieć na uwadze także wyzwania, jakie mogą się z tym wiązać. Organizacje niejednokrotnie spotykają się z problemami takimi jak:
- złożoność integracji – podłączenie wszystkich źródeł logów i zapewnienie ich kompatybilności może być czasochłonne.
- wysokie koszty – Systemy SIEM, zwłaszcza on-premises, mogą generować wysokie koszty zarówno pod względem licencji, jak i utrzymania.
- wysoki poziom fałszywych alarmów – początkowo SIEM może generować dużą liczbę alertów, co wymaga precyzyjnego dostosowania reguł korelacji.
- wymogi dotyczące zarządzania i optymalizacji – system wymaga ciągłego nadzoru oraz dostosowywania do zmieniającego się krajobrazu zagrożeń.
Dzięki odpowiedniemu podejściu i starannemu planowaniu wdrożenie SIEM może jednak znacząco zwiększyć poziom bezpieczeństwa organizacji, zapewniając skuteczne wykrywanie i reagowanie na zagrożenia w czasie rzeczywistym. Warto przy tym skorzystać ze sprawdzonych rozwiązań, np. marki IBM, z którą współpracuje FYR-Systems.
SIEM system stanowi fundament nowoczesnej strategii bezpieczeństwa IT, jednak jego skuteczność zależy od właściwej konfiguracji oraz integracji z innymi narzędziami. Systemy SIEM stają się zatem nieodzownym elementem kompleksowej strategii cyberbezpieczeństwa.
FAQ
Co to jest SIEM?
SIEM (Security Information and Event Management) to zaawansowany system do monitorowania, analizy i zarządzania zdarzeniami bezpieczeństwa w infrastrukturze IT. Pozwala organizacjom zbierać dane z różnych źródeł, analizować je w czasie rzeczywistym i reagować na potencjalne zagrożenia. FYR-Systems oferuje kompleksowe wsparcie w wyborze i wdrożeniu systemów SIEM, dostosowanych do potrzeb klientów.
Jak działa SIEM?
SIEM system gromadzi, koreluje i analizuje logi pochodzące z serwerów, aplikacji, urządzeń sieciowych oraz chmurowych. Wykrywa anomalie poprzez zaawansowane algorytmy, generując alerty w czasie rzeczywistym. Dzięki współpracy z IBM oferujemy sprawdzone rozwiązania, takie jak IBM QRadar SIEM, które zapewniają skuteczne monitorowanie i szybkie reagowanie na incydenty.
Jakie są istotne funkcje SIEM?
Do głównych funkcji należą agregacja logów, analiza zagrożeń, raportowanie zgodności oraz integracja z innymi systemami bezpieczeństwa. SIEM umożliwia również automatyzację reakcji i wspiera procesy decyzyjne.
Jak SIEM pomaga w monitorowaniu zagrożeń?
Dzięki analizie danych w czasie rzeczywistym, SIEM cyber security wykrywa podejrzane wzorce, ataki typu phishing, próby nieautoryzowanego dostępu czy malware. System ostrzega o potencjalnych incydentach, umożliwiając szybką reakcję. Przy analizie zdarzeń wykorzystuje sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe, co zwiększa jego skuteczność.
Jak wdrożyć SIEM w organizacji?
Proces wdrożenia SIEM obejmuje kilka etapów, takich jak:
- analiza potrzeb,
- wybór narzędzia dopasowanego do potrzeb i infrastruktury,
- integracja z systemami IT, aplikacjami i urządzeniami,
- konfiguracja polityk bezpieczeństwa,
- szkolenie personelu.
Niezbędne są też stały monitoring i optymalizacja, które pomagają zadbać o skuteczność systemu. FYR-Systems zapewnia pełne wsparcie na każdym etapie wdrożenia, gwarantując skuteczne wykorzystanie możliwości SIEM.
Jakie są korzyści z używania SIEM?
Wdrożenie SIEM system zapewnia szereg korzyści, w tym:
- zwiększoną widoczność i wykrywalność zagrożeń,
- szybsze wykrywanie incydentów,
- spełnienie wymagań regulacyjnych i norm bezpieczeństwa,
- automatyzację reakcji.
FYR-Systems wspiera firmy w osiąganiu tych korzyści poprzez dostarczanie dopasowanych rozwiązań SIEM.
Jak SIEM wspiera zgodność z przepisami?
Systemy SIEM generują szczegółowe raporty wymagane do audytów i zapewniają transparentność działań IT oraz wzmacnia procedury cyberbezpieczeństwa. Dzięki nim organizacje mogą łatwo spełniać wymogi takich regulacji jak RODO, ISO 27001 czy NIS 2.
Jakie są popularne narzędzia SIEM?
Do najczęściej stosowanych rozwiązań należą IBM QRadar SIEM, Splunk, ArcSight czy LogRhythm. FYR-Systems, jako partner IBM, rekomenduje IBM QRadar SIEM ze względu m.in. na jego skalowalność i możliwości integracyjne.
Jakie są wyzwania przy wdrażaniu SIEM?
Najczęstsze wyzwania, z jakimi mierzą się organizacje wdrażające SIEM dotyczą złożoności i kosztów całego procesu, potrzeby skomplikowanej konfiguracji i integracji czy złożoności zarządzania. Początkowo mogą się też pojawiać problemy związane z dużą liczbą fałszywych alertów. FYR-Systems pomaga zminimalizować te wyzwania poprzez dostarczenie sprawdzonych rozwiązań z pełnym wsparciem technicznym.
Co to jest analiza zdarzeń w SIEM?
To proces korelacji i analizy logów mający na celu wykrycie i eliminację zagrożeń cybernetycznych. Analiza ta pozwala identyfikować ataki wczesnym etapie oraz oceniać ich wpływ na infrastrukturę IT. Właściwa konfiguracja polityk analitycznych zwiększa skuteczność wykrywania incydentów.
