Sylwia Solawa-Wrzosek
Zero Trust – co to znaczy?
Zacznijmy od wyjaśnienia pojęcia Zero Trust. Co to znaczy? Pochodzi ono z języka angielskiego. Jego znaczenie staje się jasne, gdy zrozumiesz, co to jest “trust”. To słowo oznacza po prostu zaufanie. Zero Trust to zatem dosłownie “zerowe zaufanie”.
Jest to koncepcja bezpieczeństwa IT, w której wszystkie próby dostępu do zasobów – zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne – są traktowane jako potencjalne zagrożenie. Tradycyjne modele zakładają, że wszystko, co dzieje się w obrębie wewnętrznej sieci, jest bezpieczne. Tymczasem model Zero Trust Security całkowicie odrzuca to podejście. Zgodnie z jego założeniem, tylko w ten sposób można zapewnić maksymalny poziom bezpieczeństwa.
Nieustająca kontrola dostępu do newralgicznych informacji w firmach oraz instytucjach często stanowi ogromne wyzwanie. Bieżące monitorowanie kto ma dostęp do jakich aplikacji i danych wymaga ogromnych zasobów oraz zaangażowania. Niekiedy nie da się zagwarantować, że byli pracownicy nie są w stanie nadal korzystać z danych i zasobów Twojej organizacji. Dlatego model Zero Trust może mieć tak duże znaczenie – szczególnie w korporacjach, dużych organizacjach i firmach z rozproszonym środowiskiem pracy. Koncepcja Zero Trust ma przede wszystkim zapewniać ochronę przed wyciekami danych wynikających z nieuprawnionego dostępu oraz atakami typu ransomware.
Najważniejsze zasady modelu Zero Trust
Koncepcję Zero Trust Security można podsumować w formie kilku zasad. Definiują one kompleksowe podejście do bezpieczeństwa IT w organizacji.
- Zasada najmniejszych uprawnień (PoLP, czyli Principle of Least Privilege) – polega na tym, że użytkownik otrzymuje minimalne uprawnienia potrzebne do wykonania swojej pracy. Ograniczenie dostępu pozwala zminimalizować zasięg potencjalnego ataku.
- Stała weryfikacja – każda próba dostępu wymaga autoryzacji. Nie ma zaufanych stref ani użytkowników.
- Uwierzytelnianie wieloskładnikowe – kilka metod weryfikacji użytkownika zwiększa bezpieczeństwo systemów. Powinno brać pod uwagę kontekst tego, czy dany użytkownik znajduje się np. w odpowiedniej sieci lub czy loguje się z odpowiedniego urządzenia.
- Segmentacja sieci – sieć jest dzielona na mniejsze części, aby ograniczyć ryzyko eskalacji w przypadku naruszenia.
- Szyfrowanie end-to-end – szyfrowanie wszystkich danych na każdym etapie minimalizuje ryzyko ich wycieku.
- Monitorowanie i analiza – ciągłe rejestrowanie i analiza aktywności sieciowej muszą być prowadzone w celu wykrywania anomalii. Pomaga to w przeciwdziałaniu potencjalnym atakom oraz minimalizowaniu ich skutków. Procesy monitorowania powinny być zautomatyzowane dla zwiększenia ich skuteczności oraz dokładności.
Jak działa architektura Zero Trust?
Zero Trust Network Access (ZTNA) to jeden z głównych elementów koncepcji Zero Trust. Architektura Zero Trust stosuje surowe zasady kontroli dostępu, pomagając zwiększać bezpieczeństwo aplikacji, danych oraz usług. Zakłada brak domyślnego zaufania do jakichkolwiek użytkowników, urządzeń czy aplikacji, niezależnie od ich lokalizacji w sieci. Każdy dostęp do zasobów musi być poprzedzony dokładną weryfikacją, a zasoby są chronione na wielu poziomach, aby zapobiec zarówno zagrożeniom zewnętrznym, jak i wewnętrznym.
Główne filary Zero Trust Network Access (ZTNA)
W modelu Zero Trust Network Access (ZTNA) każdy użytkownik, urządzenie i aplikacja są dokładnie weryfikowane przed uzyskaniem dostępu do jakichkolwiek zasobów. Jakie są główne filary tego rozwiązania?
1. Tożsamość użytkownika
Weryfikacja użytkownika odbywa się za pomocą nowoczesnych mechanizmów, takich jak uwierzytelnianie wieloskładnikowe (MFA). Łączy ono różne metody potwierdzenia tożsamości, na przykład hasła, dane biometryczne czy kody jednorazowe, co znacząco podnosi poziom bezpieczeństwa. Tożsamość jest stale monitorowana, aby wykrywać nietypowe zachowania, np. próby logowania z nowych lokalizacji.
2. Zarządzanie kontekstem dostępu
Dostęp do zasobów jest kontrolowany także na podstawie kontekstu, który uwzględnia:
- lokalizację użytkownika – na przykład ograniczenie dostępu z regionów uznawanych za ryzykowne;
- urządzenie – sprawdzenie, czy urządzenie jest zgodne z politykami bezpieczeństwa (np. posiada aktualne oprogramowanie antywirusowe);
- czas i warunki – niektóre zasoby mogą być dostępne tylko w określonych godzinach pracy lub po dodatkowym zatwierdzeniu.
To dodatkowa warstwa zabezpieczeń sieciowych, która zmniejsza ryzyko nieautoryzowanego dostępu.
3. Stan urządzenia
Każde urządzenie, które próbuje uzyskać dostęp do sieci, jest oceniane pod kątem bezpieczeństwa. Weryfikacja obejmuje sprawdzenie aktualizacji systemu operacyjnego, obecności programów antywirusowych czy zgodności z politykami organizacji. Jeśli urządzenie nie spełnia wymogów, dostęp może być zablokowany lub ograniczony.
4. Segmentacja sieci
Sieci są dzielone na mniejsze segmenty, co ogranicza ryzyko rozprzestrzeniania się ataku w przypadku naruszenia. Na przykład serwery baz danych są oddzielone od serwerów aplikacyjnych, a użytkownicy końcowi mają dostęp tylko do swoich obszarów roboczych. Dzięki segmentacji atakujący nie ma łatwego dostępu do kluczowych zasobów po przełamaniu zabezpieczeń sieciowych w innym miejscu. Znacząco utrudnia to bowiem przeskakiwanie do kolejnych lokalizacji w sieci, zwane fachowo ruchem bocznym (z ang. lateral movement).
5. Ciągłe monitorowanie i analiza
Architektura Zero Trust nie opiera się na jednorazowej weryfikacji. Każda aktywność w sieci jest monitorowana i analizowana w czasie rzeczywistym, co pozwala na szybkie wykrywanie podejrzanych działań. Mechanizmy SIEM (Security Information and Event Management) oraz UEBA (User and Entity Behavior Analytics) pomagają w identyfikacji anomalii.
Wszystkie te elementy sprawiają, że możliwe jest zwiększenie bezpieczeństwa wszędzie tam, gdzie użytkownicy mają możliwość zdalnego dostępu do zasobów. Ma to zatem kluczowe znaczenie dla coraz większej liczby organizacji.
Praktyczne elementy Zero Trust Network Access
Zero Trust Network Access może stosować różne narzędzia i mechanizmy. Co można zaliczyć do przykładowych elementów architektury tego typu?
- Szyfrowanie danych – dane są szyfrowane zarówno podczas przesyłania, jak i w spoczynku. Mechanizmy takie jak D@RE (Data at Rest Encryption), stosowane w rozwiązaniach Dell PowerProtect DD, zabezpieczają dane przed nieautoryzowanym dostępem, nawet w przypadku kradzieży nośnika.
- Kontrola dostępu oparta na rolach (RBAC) – dzięki RBAC można przypisać użytkownikom precyzyjne uprawnienia, ograniczając ich dostęp do minimum niezbędnego do wykonywania obowiązków. Na przykład analityk danych może mieć dostęp tylko do konkretnych baz danych, ale nie do całej infrastruktury IT.
- Mechanizmy uwierzytelniania wieloskładnikowego (MFA) – MFA, takie jak rozwiązania RSA SecurID w Dell PowerStore, jest jednym z fundamentów architektury Zero Trust Security. Dzięki temu nawet w przypadku przechwycenia hasła przez cyberprzestępców, dostęp do systemów wymagałby dodatkowego potwierdzenia, np. kodu z aplikacji mobilnej lub potwierdzenia biometrycznego.
- Systemy ochrony danych i backupu – rozwiązania takie jak Dell PowerScale czy Dell PowerStore umożliwiają tworzenie bezpiecznych kopii zapasowych oraz wdrażanie polityk ochrony przed utratą danych (DLP). Mechanizm WORM (Write Once, Read Many) zapewnia niezmienność zapisanych danych, co jest kluczowe dla organizacji pracujących z regulacjami prawnymi, takimi jak RODO.
Sprawdź, jak Dell PowerStore może pomóc Twojej organizacji w zarządzaniu pamięcią masową dzięki dedykowanym rozwiązaniom storage.
Korzyści płynące z wdrożenia ZeroTrust
Organizacje wdrażające model ZeroTrust mogą liczyć na wiele korzyści, takich jak:
- zwiększona ochrona przed zagrożeniami wewnętrznymi i zewnętrznymi – brak domyślnego zaufania minimalizuje ryzyko ataków wewnętrznych;
- zgodność z regulacjami – np. RODO, NIS2 czy PSD2; ponadto rozwiązania takie jak WORM (Write Once, Read Many), stosowane w Dell PowerScale, wspierają wymogi dotyczące długoterminowego przechowywania danych, np. w sektorze finansowym czy medycznym;
- redukcja kosztów naruszeń bezpieczeństwa – dzięki stałemu monitorowaniu ryzyko strat związanych z cyberatakami jest mniejsze.
Ponadto elastyczność i skalowalność modeli Zero Trust Network sprawia, że łatwo integrują się z nowoczesnymi, rozproszonymi środowiskami IT. Tym samym wspierają transformację cyfrową.
Wyzwania przy wdrażaniu Zero Trust
Mimo że Zero Trust Security oferuje nowoczesne podejście do ochrony danych, wdrożenie tego modelu wiąże się z pewnymi trudnościami. Najczęstsze wyzwania są związane z:
- złożonością technologiczną – wdrożenie polityki ZeroTrust wymaga integracji wielu różnych narzędzi, metod i systemów;
- wysokimi kosztami początkowymi – wdrożenie nowej infrastruktury i szkolenie pracowników mogą być kosztowne, szczególnie dla mniejszych firm;
- oporem użytkowników – dodatkowe wymagania w zakresie autoryzacji mogą być postrzegane jako utrudnienie codziennej pracy;
- zarządzaniem tożsamością – do skutecznego monitorowania i kontrolowania dostępu potrzebne są zaawansowane narzędzia IAM (Identity and Access Management).
W celu uniknięcia tych i innych trudności warto skorzystać z pomocy doświadczonych partnerów IT. takich jak Fyr-Systems. Dowiedz się więcej o bezpiecznej infrastrukturze sieciowej.
Zero Trust w różnych sektorach
Model Zero Trust Network znajduje szerokie zastosowanie w różnych sektorach gospodarki. Każda branża, która operuje wrażliwymi danymi, może zyskać na wdrożeniu tej architektury.
Przykłady zastosowania Zero Trust:
- sektor finansowy – rozwiązania takie jak WORM wspierają trwałość danych oraz zgodność z przepisami prawnymi;
- opieka zdrowotna – mechanizmy szyfrowania chronią wrażliwe dane pacjentów przed nieuprawnionym dostępem;
- sektor publiczny – model Zero Trust, w tym mechanizmy takie jak WORM i segmentacja sieci, umożliwia bezpieczne przechowywanie danych obywateli i chroni kluczowe systemy;
- branża technologiczna i IT – stałe monitorowanie oraz kontrola dostępu minimalizują ryzyko wycieku kodu lub innych poufnych danych, szczególnie w rozproszonych, międzynarodowych zespołach;
- edukacja – Zero Trust zapewnia wielowarstwową ochronę danych studentów i systemów edukacyjnych;
- przemysł – segmentacja sieci zapobiega eskalacji ataków, a ciągły monitoring pozwala na szybkie wykrywanie anomalii.
Zastosowanie Zero Trust w różnych sektorach to krok w stronę zwiększenia bezpieczeństwa i budowy odpornych na zagrożenia środowisk IT. Model pomaga firmom i instytucjom spełniać rygorystyczne wymogi prawne i regulacyjne (związane np. z RODO, NIS2, PSD2), ponieważ redukuje ryzyko naruszenia poufności danych. Niezależnie od branży, firmy i instytucje mogą dostosować model do swoich specyficznych potrzeb, wykorzystując zaawansowane technologie, takie jak Dell PowerProtect DD, Dell PowerStore, Dell PowerScale, czy ExtremeCloud Universal ZTNA. Dowiedz się więcej o bezpieczeństwie informatycznym w firmie.
Jak wdrożyć Zero Trust w swojej organizacji?
Wdrożenie Zero Trust Architecture wymaga strategicznego podejścia, które uwzględnia zarówno analizę istniejącej infrastruktury, jak i implementację zaawansowanych technologii zabezpieczeń sieciowych. Proces ten można podzielić na kilka etapów.
1. Ocena obecnego środowiska
Pierwszym krokiem jest zrozumienie, jak funkcjonuje obecna infrastruktura IT. Ten etap obejmuje:
- mapowanie przepływów danych – określenie, gdzie znajdują się dane krytyczne oraz jak są przesyłane między użytkownikami, systemami i aplikacjami; analiza powinna obejmować zarówno środowisko lokalne, jak i chmurowe;
- identyfikację użytkowników i urządzeń – polegającą na dokładnym określeniu, kto i jakie urządzenia mają dostęp do sieci; ważne jest również zidentyfikowanie nieautoryzowanych punktów wejścia oraz możliwych luk w bezpieczeństwie;
- ocenę ryzyk – analizę potencjalnych zagrożeń, w tym ataków ransomware, phishingu czy nieautoryzowanego dostępu do zasobów.
Pierwszy ro jest kluczowy, aby opracować skuteczną politykę Zero Trust dopasowaną do wymogów danej organizacji.
2. Tworzenie polityk dostępu
Zasady dostępu w modelu Zero Trust powinny być oparte na zasadzie najmniejszego uprzywilejowania (PoLP – Principle of Least Privilege). W praktyce oznacza to, że użytkownik, aplikacja czy urządzenie mają dostęp tylko do tych zasobów, które są niezbędne do wykonania określonego zadania. Osiąga się to np. poprzez:
- zasady oparte na rolach (RBAC) – wdrożenie systemu RBAC umożliwia przypisanie odpowiednich poziomów dostępu na podstawie ról i obowiązków pracowników;
- kontekstowe reguły dostępu – oprócz ról polityki dostępu powinny uwzględniać kontekst, np. lokalizację użytkownika, rodzaj urządzenia czy porę dnia;
- dynamiczną adaptację zasad – wskazane jest też wykorzystanie narzędzi do automatycznego dostosowywania reguł w odpowiedzi na zmieniające się zagrożenia i sytuacje.
Kompleksowe podejście do polityki dostępu pozwala zminimalizować ryzyko wycieku danych.
3. Wdrożenie technologii wspierających
Architektura Zero Trust wymaga wsparcia ze strony zaawansowanych technologii. Kluczowe elementy, które należy uwzględnić, to:
- uwierzytelnianie wieloskładnikowe (MFA);
- szyfrowanie danych;
- segmentacja sieci;
- monitoring i analityka.
Na rynku istnieje wiele rozwiązań opartych o Zero Trust Architecture. To m.in.:
- macierz dyskowa Dell PowerStore;
- system backupu Dell PowerProtect DD;
- platforma danych do archiwizacji Dell PowerScale;
- System backupu i platforma cyberbezpieczeństwa Rubrik Security Cloud;
- Mechanizm bezpiecznego dostępu do zasobów sieciowych ExtremeCloud Universal ZTNA.
Ich różnorodność pozwala na idealne dopasowanie do potrzeb firmy, a kompleksowość zapewnia skuteczną ochronę zasobów.
4. Ciągłe monitorowanie i optymalizacja
Zero Trust to nie jednorazowe wdrożenie, lecz ciągły proces.W tym kontekście wymagane są:
- audyty bezpieczeństwa – regularne przeglądy infrastruktury i polityk dostępu pozwalają na identyfikację luk w zabezpieczeniach i ich eliminację;
- automatyzacja reakcji na zagrożenia – wdrożenie systemów SIEM (Security Information and Event Management) umożliwia automatyczne reagowanie na incydenty w czasie rzeczywistym.
- Szkolenie pracowników – edukacja użytkowników w zakresie bezpieczeństwa IT pozwala zmniejszyć ryzyko wycieków danych wynikających z ludzkich błędów.
Regularne monitorowanie i optymalizacja są kluczowe dla utrzymania bezpieczeństwa na najwyższym poziomie.
Wdrażanie Zero Trust – praktyczne wskazówki
Aby wdrażanie modelu Zero Trust przebiegło sprawnie i skutecznie, warto zastosować się do poniższych wskazówek:
- rozpocznij od małego projektu pilotażowego – na przykładzie jednego działu lub aplikacji przetestuj wdrażane rozwiązania;
- skorzystaj z gotowych narzędzi – rozwiązania takie jak Dell PowerStore czy Dell PowerScale są dostosowane do obsługi wymagań Zero Trust, co ułatwia implementację modelu;
- zaangażuj ekspertów – współpraca z doświadczonym dostawcą usług IT, takim jak Fyr-Systems, ułatwia prawidłowe zaprojektowanie i wdrożenie architektury Zero Trust. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się, jak możemy Ci pomóc.
Pamiętaj także, że ochrona danych to nie wszystko. Naruszenia mogą się zdarzyć mimo wdrożenia polityki Zero Trust i stosowania rygorystycznych zasad bezpieczeństwa. Dlatego niezbędny jest również solidny backup danych, np. oparty o Dell PowerProtect DD.
FAQ
Co to jest Zero Trust?
Zero Trust to strategia bezpieczeństwa IT, która zakłada brak domyślnego zaufania do żadnego użytkownika, urządzenia ani systemu. Sprowadza się ona do tego, że każdy dostęp do zasobów jest traktowany jako potencjalne zagrożenie i wymaga weryfikacji.
Jak działa architektura Zero Trust?
Architektura Zero Trust opiera się na stałej weryfikacji tożsamości użytkowników i urządzeń oraz kontroli dostępu na podstawie kontekstu. Dzięki segmentacji sieci i monitorowaniu aktywności ogranicza ryzyko naruszenia bezpieczeństwa.
Jakie są główne zasady Zero Trust?
Najważniejsze zasady Zero Trust to: zasada najmniejszego uprzywilejowania, stała weryfikacja, segmentacja sieci, ochrona danych oraz ciągłe monitorowanie aktywności w systemie. Pozwala to skutecznie zwiększyć bezpieczeństwo danych i systemów.
Jakie technologie wspierają Zero Trust?
Istnieje szereg technologii wspierających Zero Trust. Do najważniejszych należą:
- MFA – wieloskładnikowe uwierzytelnianie;
- RBAC – kontrola dostępu oparta na rolach użytkowników;
- D@RE – szyfrowanie danych w spoczynku;
- HwRoT – kryptograficzne poświadczenie integralności BIOS-u i oprogramowania układowego oraz braku złośliwych modyfikacji w całym łańcuchu;
- WORM – mechanizm gwarantujący niezaprzeczalność danych, istotny szczególnie w przypadku instytucji finansowych czy medycznych.
W architekturach Zero Trust stosuje się też zaawansowane narzędzia do analizy i monitorowania aktywności sieciowej.
Jakie korzyści przynosi model Zero Trust?
Model Zero Trust przynosi wiele istotnych korzyści. Główną jest zwiększenie ochrony przed wyciekami danych i cyberatakami poprzez zmniejszenie ryzyka zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych. Ponadto Zero Trust wspiera zgodność z regulacjami prawnymi i redukuje ryzyko kosztownych naruszeń. Wspiera także transformację cyfrową i pracę w rozproszonych zespołach.
Jakie są wyzwania przy wdrażaniu Zero Trust?
Przy wdrażaniu Zero Trust można napotkać pewne trudności. Wyzwaniem może być przede wszystkim to złożoność technologiczna i konieczność zaimplementowania zaawansowanych narzędzi, dlatego warto korzystać z profesjonalnego wsparcia. W niektórych organizacjach przeszkodą są też koszty początkowe lub opór użytkowników wobec zmian.
Jakie firmy korzystają z modelu Zero Trust?
Model Zero Trust jest stosowany szczególnie w wymagających sektorach takich jak finanse, opieka zdrowotna czy administracja publiczna. Sprawdzi się jednak wszędzie tam, gdzie bezpieczeństwo danych ma znaczenie. Model Zero Trust jest szczególnie polecany w większych organizacjach i rozproszonych środowiskach pracy.
Czy Zero Trust jest zgodne z RODO?
Tak, Zero Trust wspiera zgodność z RODO, dzięki zasadom ochrony danych i ograniczenia dostępu wyłącznie do osób uprawnionych.
Jakie są koszty wdrożenia Zero Trust?
Koszty wdrożenia Zero Trust zależą od skali organizacji, liczby użytkowników oraz zakresu, a także wykorzystanych rozwiązań technologicznych. Są one ustalane indywidualnie. Warto jednak mieć na uwadze, że zapewnia to długoterminowe oszczędności wynikające z lepszej ochrony danych.
Jakie są najlepsze praktyki przy wdrażaniu Zero Trust?
Najlepsze praktyki obejmują m.in.:
- ustanowienie modelu dojrzałości zerowego zaufania i określenie planu stopniowego wdrażania Zero Trust;
- skoncentrowanie na danych, a nie na tradycyjnych obwodach sieci;
- wdrożenie zaawansowanego zarządzania tożsamością i dostępem;
- miro-segmentację sieci firmowej;
- ciągły monitoring i weryfikację;
- wspieranie kultury współpracy w zespole i szkolenie pracowników.
Dobrą praktyką jest zawsze współpraca z doświadczonymi partnerami IT, którzy dostarczą odpowiednie rozwiązania i pomogą przejść przez cały proces. Zastosuj model Zero Trust i zadbaj o bezpieczeństwo swojej firmy, korzystając z rozwiązań oferowanych przez Fyr-Systems.
